1947 yılında doğan İlber Ortaylı; ilk ve orta öğrenimini İstanbul ve Ankara’da tamamladı. 1965’te Ankara Atatürk Lisesi'nden mezun oldu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi (1969) ile Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü’nü bitirdi. Viyana Üniversitesi’nde Slavistik ve Orientalistik okudu. 2002–2003 tarihlerinde Galatasaray Üniversitesi hukuk fakültesinde, 2003–2005 tarihleri arasında Bilkent Üniversitesi’nde öğretim üyeliği yaptı.

İlber Ortaylı, 2005–2012 yılları arasında Topkapı Sarayı Müzesi Başkanlığı görevini sürdürmüştür. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Bölümünde ders vermeye devam etmektedir.